PATRON

Andrzej Frycz Modrzewski urodził się około 1503 roku w Wolborzu, zmarł jesienią 1572 roku także w Wolborzu. Był pisarzem, politykiem, publicystą i najwybitniejszym przedstawicielem myśli społeczno-politycznej polskiego odrodzenia. Pochodził z niezamożnej rodziny szlacheckiej sprawującej dziedziczny urząd wójtów wolborskich. Po studiach w Akademii Krakowskiej (lata 1517-1522), przyjąwszy niższe święcenia kapłańskie, pracował od 1523 roku w kancelarii prymasa J. Łaskiego, a później w latach 1525-1529 u J. Latalskiego.

Modrzewski wiele podróżował. Podczas dłuższego pobytu w Niemczech zetknął się z M. Lutrem. W 1547 roku został mianowany sekretarzem Z. Augusta. Po opuszczeniu służby dworskiej w roku 1554 został wójtem Wolborza. Z powodu prześladowania przez kościół i rzeczników kontrreformacji w 1556 roku schronił się na dworze hetmana J. Tarnawskiego. Przed dalszymi represjami uchronił go list żelazny Zygmunta Augusta wyłączający go spod jurysdykcji kościelnej.

Najważniejszym dziełem Andrzeja Frycza Modrzewskiego jest traktat społeczno-polityczny „Commentatorium de Republica Emendanta …”, w polskim przekładzie znany pod tytułem: „O poprawie Rzeczypospolitej”. Kliknij, aby powiększyć Traktat składa się z pięciu ksiąg: „O obyczajach”, „O prawach”, „O wojnie”, „O kościele”, „O szkole”. W pracy tej zestawiając konkretny obraz ówczesnej Rzeczypospolitej szlacheckiej z obrazem doskonałego idealnego państwa, Modrzewski dokonał wnikliwej analizy ustroju społecznego i państwowego oraz przedstawił wszechstronny projekt jego przebudowy. Główne tendencje tego wybitnego dzieła to: obrona chłopów przed uciskiem pańszczyźnianym i wzrostem powinności feudalnych, postulat nienaruszalności ziemi chłopskiej, obrona mieszczan przed szlachtą, plebsu miejskiego przed patrycjatem, zasada równości obywateli wobec prawa, któremu na równi podlegają wszyscy bez względu na stan, majątek i wyznanie. W księdze „O szkole” Modrzewski postulował laicyzację wychowania, podniesienie stanu oświaty, której wartość poznawczą stawiał bardzo wysoko.

Twórczość Andrzeja Frycza Modrzewskiego przepojona renesansowym humanizmem, wiara w człowieka i rozum ludzki, stanowiła najbardziej dojrzały wyraz myśli społeczno-politycznej polskiego odrodzenia.

Back to Top
Facebook
Skip to content